Φθερσιγενής Χρόνος

Εισαγωγικό σημείωμα

Η διαδικασία του ‘βλέπειν’ δεν αποτελεί μια μονοσήμαντη καταγραφή, μια αντανάκλαση της προβαλλόμενης εικόνας στον εγκέφαλο, αλλά αντιθέτως αποτελεί μια διανοητική επεξεργασία. Επεξεργασία που επαναδιατυπώνει τα οπτικά δεδομένα σύμφωνα με τους κανόνες και τα πρότυπα που διαμορφώνονται από την εμπειρία, την παιδεία και επηρεάζονται από άλλους αστάθμητους παράγοντες όπως η  ψυχολογική διάθεση. Ο αμερικάνος καλλιτέχνης Bill Viola αναφέρει: “Ο ουσιαστικός χαρακτήρας της σχέσης μας με την πραγματικότητα δεν βρίσκεται στην οπτική εντύπωση αλλά στα πρότυπα του χώρου και των αντικειμένων, που ο εγκέφαλος δημιουργεί… η εικόνα δεν είναι παρά η πηγή, το εισερχόμενο δεδομένο”. Με άλλα λόγια, όταν βλέπουμε ένα χώρο, στην πραγματικότητα κατευθύνουμε το βλέμμα μας στα διάφορα σημεία του, η νοητική εικόνα που σχηματίζεται στο μυαλό μας ως αντίληψη του χώρου αυτού, ως πραγματικότητα, προκύπτει από τη σύνθεση αυτών των επιμέρους εικόνων.

Η περιπέτεια της περιπλάνησης στον αστικό ιστό, το flâneur, δίδει την δυνατότητα της γνωριμίας μας με όλα όσα μας περιβάλλουν. Η ακολουθία καθημερινών, ταπεινών, μεγαλειωδών εικόνων αλλά και η αποκάλυψη των ιστορικών θραυσμάτων – εναπομεινάντων από το παρελθόν της πόλης και ενταγμένων στη σύγχρονη μας ζωή, επιτρέπουν στον θεατή – αναγνώστη τον εντοπισμό της σχέσης ανάμεσα στον εαυτό του και τον  χωροχρόνο.

Η πρώτη ενότητα έργων που παρουσιάζεται ξεκινά με την συλλογή διεσπαρμένων φωτογραφιών (στιγμιότυπων πραγματικότητας) που αποθανατίζουν επιφάνειες σε αποσύνθεση, ίχνη σύγχρονων ερειπίων που συνυπάρχουν με την ανθρώπινη παρουσία στον εκάστοτε τόπο. Οι διάσπαρτες αυτές εικόνες συνθέτουν την αφήγηση μιας αποτυπωμένης πραγματικότητας. Φανερά, υπόσκαφα γκρεμισμένα, ερειπωμένα κτίρια, σαθρά επιχρίσματα, δημιουργούν ένα προσωπικό λεξιλόγιο που συνθέτει τον βασικό άξονα για τη δημιουργία της πρώτης ενότητας έργων και της ζωγραφικής εγκατάστασης.

Η γεωμετρία: το σημείο, η γραμμή, η μορφή, η επιφάνεια και το βάθος, το ορατό και το διακριτικό, τα σημεία συνάντησης και τα όριά τους, η διαδικασία μετάβασης, η απόκρυψη και η αποκάλυψη, οι διαδοχικές επιχρίσεις και οι συνεχείς μετασχηματισμοί συνιστούν την εργαλειοθήκη σύνθεσης – αποτύπωσης των εν λόγω πραγματικοτήτων.

Ο χώρος της πόλης προσεγγίζεται ως μια περιπέτεια. Η ανάγνωση του οδηγεί στην αντίληψη της ολότητας της. Ο αστικός ιστός δεν αντιμετωπίζεται ως ένα σύστημα συνθηκών εγκλεισμού, αποκλεισμού και ιδιοκτησίας, αλλά ως μια ποικιλία ταυτοτήτων αισθήσεων, ποιοτήτων και πολύπλευρων ερμηνειών, μια σκηνή δράσης, μια επιτελεστική και ολιστική εμπειρία, μια διαχρονική αρχιτεκτονική σύνθεση και ταυτόχρονα ένα παλίμψηστο σώμα πληροφοριών με αλλεπάλληλες εγγραφές και διαγραφές.

Η εξοικείωση και κατανόηση της πόλης προκύπτει από την ανάγνωση των ιχνών και των ερειπίων που αποτελούν την αφορμή για τον εκ νέου προσδιορισμό της. Χώροι που βρίσκονται σε συνθήκες ερημοποίησης και αχρηστίας μέσα στον ενεργό χώρο της μεγαλούπολης προσεγγίζονται ως προς την πρότερη χρήση τους, την αισθητική και τις μεταβαλλόμενες ανάγκες της πόλης που επαναπροσδιορίζουν τους χώρους. Η διαδικασία της γήρανσης, η πάροδος του χρόνου, μεταμορφώνει ένα κτίριο σε ερείπιο. Αποτελεί μια διαδικασία συνεχούς δημιουργίας γεωμετριών, σχημάτων και μορφών που αποδίδουν στο κτίριο – ερείπιο έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο οπτικό χαρακτήρα.

H επόμενη ενότητα έργων, αποτυπώνει το περιπετειώδες αυτό ταξίδι στον χώρο και στον χρόνο προβάλλοντας τις μνήμες της πόλης σε απομονωμένα χρονικά στιγμιότυπα. Στιγμιότυπα που συνθέτουν τον μεταβαλλόμενο χαρακτήρα της νέας πραγματικότητας. O χρόνος διαμορφώνει και μετασχηματίζει τον χώρο, αφήνοντας πληθώρα αποτυπωμάτων. Η ανασύνθεση και αποτύπωση των αποτυπωμάτων αυτών επαναφέρουν το αίτημα της μνήμης καθώς η παρουσία  ιχνών επαναφέρει μνήμες του παρελθόντος του παρόντος αλλά και του μέλλοντος.

Το παρόν, η πραγματικότητα στην οποία ζούμε, αντιμετωπίζεται ως ένας επώδυνος, μη-συνεκτικός τόπος, ως χρόνος έκπτωτος και σκοτεινός, συνυφασμένος με το άγνωστο.

Αποζητώντας ένα καταφύγιο ως αντιστάθμισμα που θα επαναφέρει την ασφάλεια του παρελθόντος,  οι στιγμές που πέρασαν εξαγνίζονται μέσα από το φίλτρο της φαντασίας μας, καλυπτόμενες από ένα ειδυλλιακό – μυθικό πέπλο. Ασυνείδητα αποζητούμε να επιστρέψουμε στον πρότερο χρόνο και στον τόπο που συνδέεται με τις εικόνες εκείνες που διεγείρουν τις αισθήσεις μας. Να διαφύγουμε από το ιστορικό συνεχές και τους επώδυνους σπασμούς και σπαραγμούς του. Αναγνωρίζοντας την ουτοπική αυτή διάθεση της διαφυγής μας παραμένουμε δέσμιοι, έγκλειστοι στον ιστορικό συνεχές που μας έτυχε, “κληρωτοί της εποχής μας”.

Η νοσταλγία της επιστροφής σε έναν πρωτύτερο χρόνο, στην πραγματική μας ‘πατρίδα’ σχολιάζεται σε αυτή τη σειρά έργων. Η οντολογική καταδίκη της μη αντιστρεψιμότητας του χρόνου, η αδυναμία υπεκφυγής της φυσικής φθοράς και του θανάτου. Κάθε στιγμιότυπο απομονώνεται από το παρελθόν του, φτιάχνοντας το δικό του χώρο και χρόνο, καλώντας το θεατή να το εξερευνήσει, να δημιουργήσει τη δική του πραγματικότητα συνθέτοντας θραύσματα και  αποτυπώματα που έχουν απομονωθεί κατά την εξερεύνηση του χωροχρόνου.